Khuyết tật hàn (lỗi mối hàn) thường do sai lệch về hình dáng bên ngoài, độ ngấu và tổ chức kim loại so với thiết kế làm ảnh hướng đến chất lượng cũng như thẩm mỹ mối hàn.
Vậy làm sao để khắc phục các khuyết tật hàn? Cùng DIMEC tìm hiểu nguyên nhân và cách khắc phục nhé
Nứt mối hàn
Nứt là dạng khuyết tật hay xuất hiện nhất và cũng nguy hiểm nhất trong liên kết hàn. Nứt mối hàn có thể xuất hiện ở các vị trí: Bề mặt, bên trong hoặc cạnh chỗ tiếp xúc. Trong quá trình sử dụng cấu kiện hàn, nếu mối hàn có vết nứt thì vết nứt đó sẽ rộng dần ra làm cho kết cấu bị hỏng.
Khuyết tật nứt mối hàn được phân loại theo 2 cách:
Theo kích thước:
- Nứt thô đại: Có thể làm phá hủy kết cấu ngay khi làm việc.
- Nứt tế vi: Vết nứt này sẽ phát triển rộng dần tạo thành vết nứt thô đại.
Theo nhiệt độ:
- Nứt nóng: Xuất hiện trong quá trình kết tinh của liên kết hàn khi nhiệt độ cao
- Nứt nguội: Xuất hiện khi kết thúc quá trình hàn ở nhiệt độ dưới 10000oC sau vài giờ hoặc vài ngày.
Nguyên nhân
Hàn ở nhiệt độ quá cao.
Có vết nứt nhỏ nhưng không được phát hiện và xử lý kịp thời, khi gặp nhiệt độ cao sẽ khiến toàn bộ phần hàn liên quan bị nứt lan truyền.
Vật liệu hàn kém chất lượng.
Biện pháp khắc phục
Sử dụng vật liệu hàn phù hợp với nhau.
Nới lỏng lực kẹp khi hàn. Tăng khả năng điền đầy của vật liệu hàn
Gia nhiệt trước cho vật hàn, giữ nhiệt cho liên kết hàn để giảm tốc độ nguội.
Sử dụng liên kết hàn hợp lý, vát mép giảm khe hở giữa các vật hàn.
Bố trí so le các mối hàn
Mối hàn bị rỗ khí
Tình trạng rỗ khí do hiện tượng khí trong kim loại lỏng mối hàn không kịp thoát ra ngoài khi kim loại vũng hàn đông đặc.
Mối hàn bị rỗ khí có thể làm giảm khả năng chịu lực của sản phẩm và thường xuất hiện ở:
Bên trong hoặc bề mặt mối hàn
Phần ranh giới giữa kim loại cơ bản và kim loại đắp
Có thể phân bố, tập trung hoặc nằm rời rạc trong mối hàn.
Nguyên nhân
Hàm lượng cacbon trong vật liệu quá cao.
Bề mặt hàn bị bẩn hoặc ẩm.
Vật tốc hàn cao, chiều dài hồ quang lớn.
Biện pháp khắc phục
Dùng vật liệu hàn có hàm lượng cacbon thấp.
Làm sạch, sấy khô vật liệu hàn.
Giảm tốc độ hàn, giữ chiều dài hồ quang điện ngắn.
Sau khi hàn không gõ xỉ ngay, kéo dài thời gian giữ nhiệt cho mối hàn.
Khoảng các giữa chụp khí và vật hàn phải đảm bảo đúng tiêu chuẩn.
Với phương pháp tự động, thuốc hàn phải khô ráo và cung cấp đủ lượng trong quá trình hàn.
Mối hàn bị lẫn xỉ
Lẫn xỉ hoặc lẫn tạp chất khác trong mối hàn là loại khuyết tật dễ xuất hiện trong mối hàn. Xỉ có thể xuất hiện ở trong mối hàn, trên bề mặt mối hàn hoặc ở ranh giới giữa các vật liệu, lượt hàn.
Tình trạng này làm ảnh hưởng đến độ bền, độ dai va đập và tính dẻo của kim loại, mối hàn; làm giảm khả năng làm việc của kết cấu dưới tác dụng của trọng tải động.
Nguyên nhân
Dòng điện hàng quá nhỏ, không đủ nhiệt lượng để cung cấp cho kim loại nóng chảy và xỉ khó thoát được khỏi vũng hàn.
Mép hàn chưa được làm sạch hoặc sau khi hàn đính hay hàn nhiều lớp chưa gõ sạch xỉ.
Góc độ hàn chưa hợp lý và tốc độ hàn quá lớn.
Làm nguội mối hàn quá nhanh.
Biện pháp khắc phục
Tăng dòng điện hàn phù hợp. Hàn bằng chiều dài hồ quang ngắn và tăng thời gian dừng lại của hồ quang.
Làm sạch vật hàn trước khi hàn, gõ sạch xỉ ở mối hàn đính các lớp hàn.
Giảm tốc độ hàn và thay đổi góc độ cho phù hợp.
Hàn không ngấu
Hàn không ngấu (Khớp) là một trong các lỗi khuyết tật mối hàn nghiêm trọng, dẫn đến gãy mối nối.
Nguyên nhân
Mép vật liệu hàn không khớp. Góc vát quá nhỏ.
Vận hành quá nhanh hoặc dòng điện nhỏ
Góc độ điện cực hàn (que hàn) và cách đưa điện cực không hợp lý.
Chiều dài hồ quang điện lớn
Điện cực hàn chuyển độ không đúng theo trục mối hàn.
Biện pháp khắc phục
Tăng khe hở, góc vát của vật liệu hàn
Tăng cường độ dòng điện và giảm tốc độ vận hành
Làm sạch liên kết trước khi hàn
Hàn tỉ mỉ, cẩn trọng
Mối hàn lẹm chân/ chảy loang
Lẹm chân hoặc chảy loang là tình trạng mối hàn ở ranh giới giữa kim loại cơ bản và kim loại đắp bị ăn sâu quá mức hoặc loang ra khu vực không cần thiết.
Lẹm chân/ chảy loang làm giảm tiết diện làm việc của liên kết, tạo sự tập trung ứng suất cao và có thể dẫn đến sự hủy kết cấu trong quá trình sử dụng.
Nguyên nhân
Dòng điện hàn lớn quá mức
Chiều dài hồ quang điện lớn
Điện cực hàn mạnh
Góc hàn hoặc cách đưa que hàn chưa đúng cách
Tư thế hàn và cách đặt vật hàn chưa hợp lý
Biện pháp khắc phục
Điều chỉnh khoảng cách giữa các vật liệu nổi
Vận hành từ từ, cẩn trọng.
Giảm điện cực hàn
Mối hàn bị bắn tóe
Là dạng mối hàn xuất hiện các vảy chồng lên nhau hoặc hạt kim loại li ti nổi lên bề mặt kiến vật liệu hàn mất tính thẩm mỹ.
Nguyên nhân
Bề mặt kim loại bẩn
Tia hồ quang điện bị thổi tạt
Góc độ mỏ hàn nghiêng quá mức, chiều dài hồ quang điện cao
Tốc độ ra dây lớn khiến kim loại đắp cháy không hết
Biện pháp khắc phục
Vệ sinh bề mặt mối nối
Bố trí khu vực làm việc xa hướng gió
Điều chỉnh tốc độ hàn đều đặn
Khuyết tật về hình dáng liên kết hàn
Bao gồm các sai lệch về hình dáng mặt ngoài của liên kết hàn:
Chiều cao phần nhô, chiều rộng mối hàn không đồng đều
Đường hàn vặn vẹo
Vảy hàn không đều
Nguyên nhân
Gá lắp, chuẩn bị mối hàn không hợp lý
Chế độ hàn không ổn định
Vật liệu hàn không đảm bảo chất lượng
Trình độ công nghệ quá thấp
Biện pháp khắc phục
Đục bỏ phần kim loại có khuyết tật
Hàn sửa chữa và kiểm tra lại
Riêng đối với vết nứt cần phải khoan chặn 2 đầu vết nứt để hàn chế sự phát triển của vết nứt, loại bộ triệt để và hàn sửa chữa lại.
Khắc phục khuyết tật quá nhiệt bằng phương pháp nhiệt luyện để khôi phục lại kích thước hạt của kim loại mối hàn và vùng ảnh hưởng nhiệt.
Kết luận
Khi gặp một trong các lỗi khuyết tật hàn trên, thợ cơ khí cần áp dụng những biện pháp khắc phục để tránh làm hư hỏng sản phẩm. Tuy nhiên, trong trường hợp lỗi quá nặng:
Cần đục bỏ từ từ phần kim loại bị hỏng.
Hàn sửa chữa theo biện pháp hướng dẫn.
Với vết nứt, cần loại bỏ triệt để 2 đầu nứt để hạn chế sự phát triển rộng.
Dừng phương pháp nhiệt luyện để khôi phục lại tình trạng ban đầu khi chưa tiến hành hàn
Thông tin liên hệ
Để biết thêm thông tin chi tiết và có giá tốt nhất, vui lòng liên hệ chúng tôi:
CÔNG TY CỔ PHẦN DIMEC
Hotline: 0966.92.0404
Email: info@dimec.vn
Website: dimec.vn
Trụ sở chính: Số 285 Phúc Lợi, P. Phúc Lợi, Q. Long Biên, TP. Hà Nội
CN Đà Nẵng: Lô 11, Khu A4, đường Nguyễn Sinh Sắc, P. Hòa Minh, Q. Liên Chiểu, TP. Đà Nẵng
CN Hồ Chí Minh: Số 84 đường 10, KĐT Vạn Phúc, P. Hiệp Bình Phước, TP. Thủ Đức, TP. Hồ Chí Minh